Çalışma
ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak
Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine İlişkin Yönetmelik 17 Temmuz 2013 tarihinde
Resmi Gazete’ de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
kapsamına giren bütün işyerlerini kapsayan yönetmeliğin amacı işyeri bina ve
eklentilerinde bulunması gereken asgari sağlık ve güvenlik şartlarını
belirlemektir.
Yönetmeliğe
göre işyerinde çalışanların sağlık ve güvenliğini korumak için alınabilecek
temel önlemler şu şekildedir:
Genel Hükümler
- İşyeri
düzeninin, sağlık ve güvenlik risklerine yol açmayacak ve çalışanların işlerini
rahatça yapacakları şekilde olması sağlanır.
- Çalışanlar
için yeterli yemek yeme, dinlenme, soyunma yerleri sağlanır.
- İşyeri
bina ve eklentilerinde yeterli aydınlatma, havalandırma ve termal konfor
şartları sağlanır.
- Ekipman
ve araç-gereçlerin düzenli olarak teknik bakımları yapılır, aksaklıklar en kısa
zamanda giderilir ve gerekli kayıtlar tutulur.
- Çalışanları
ve çalışan temsilcileri, işyerinde bulunan sağlık ve güvenlikle ilgili riskler
ve alınan tedbirler hakkında bilgilendirilir. Çalışanların veya çalışan
temsilcilerinin görüşleri alınır ve katılımları sağlanır.
Havalandırma
- Kapalı
işyerlerinde çalışanların ihtiyaç duyacakları yeterli temiz havanın bulunması
sağlanır. Çalışma ortamı havasını kirleterek çalışanların sağlığına zarar
verebilecek atıkların ve artıkların derhal dışarı atılması sağlanır. Boğucu,
zehirli veya tahriş edici gaz ile toz, buğu, duman ve fena kokuları ortam
dışına atacak şekil ve nitelikte, genel havalandırma sisteminden ayrı olarak
mekanik havalandırma sistemi kurulur.
- Mekanik
havalandırma sistemi kullanıldığında sistemin her zaman çalışır durumda olması
sağlanır. Mekanik ve genel havalandırma sistemlerinin bakım ve onarımları ile
uygun filtre kullanım ve değişimleri yıllık olarak yetkili kişilere yaptırılır.
Sıcaklık
- İşyerlerinde
termal konfor şartlarının çalışanları rahatsız etmeyecek, çalışanların fiziksel
ve psikolojik durumlarını olumsuz etkilemeyecek şekilde olması esastır. Isıtma ve soğutma amacıyla kullanılan
araçlar, çalışanı rahatsız etmeyecek ve kaza riski oluşturmayacak şekilde
yerleştirilir, bakım ve kontrolleri yapılır.
Aydınlatma
- İşyerlerinin
gün ışığıyla yeter derecede aydınlatılmış olması esastır. Gün ışığından
yeterince yararlanılamayan hallerde suni ışıkla uygun ve yeterli aydınlatma
sağlanır. İşyerlerinin aydınlatmasında TS EN 12464-1: 2013; TS EN 12464-1. 2011: 2012; standartları esas alınır.
Pencereler
- İşyerlerinde
pencerelerin güvenli bir şekilde açılır, kapanır ve ayarlanabilir olması sağlanır.
Pencereler açık olduklarında çalışanlar için herhangi bir tehlike
oluşturmayacak şekilde yerleştirilir. Çalışanları, pencere ve menfezlerden
gelen güneş ışığının, ısısının ve hava akımlarının olumsuz etkilerinden
koruyacak gerekli tedbirler alınır.
Kapılar ve girişler
- Kapı
ve girişlerin bulundukları oda ve alanların yapısı ile kullanım amacına ve
çalışanların rahatça girip çıkmalarına uygun olması sağlanır.
- Her
iki yöne açılabilen kapılar saydam malzemeden yapılır veya bu kapılarda karşı
tarafın görünmesini sağlayan saydam kısımlar bulunur. Saydam veya yarı saydam
kapıların yüzeyleri çalışanlar için tehlike oluşturmayan güvenli malzemeden
yapılır veya kırılmalara karşı korunur.
Saydam kapıların üzeri kolayca görünür şekilde işaretlenir. Raylı kapılarda
raydan çıkmayı ve devrilmeyi önleyici güvenlik sistemi bulunur.
- Kaçış
yollarında bulunan kapılar, uygun şekilde işaretlenir. Bu kapılar yardım
almaksızın her zaman ve her durumda içeriden açılabilir özellikte olur.
Merdivenler
- Merdivenlerin;
işyerinin büyüklüğüne, yapılan işin özelliğine, işyerinde bulunabilecek azami
kişi sayısına göre, ateşe dayanıklı yanmaz malzemeden, sağlam, yeterli genişlik
ve eğimde, etrafının düşmelere karşı uygun korkuluklarla çevrili olması
sağlanır.
İlkyardım odaları
- İşyerinin
büyüklüğü, yapılan işin niteliği ve kaza riskine göre, işyerinde bir ya da daha
fazla ilk yardım ve acil müdahale odası bulunması sağlanır. İlkyardım odaları
yeterli ilk yardım malzemesi ve ekipmanı ile teçhiz edilir ve buralarda
sedyeler kullanıma hazır halde bulundurulur. Bu yerler, Güvenlik ve Sağlık
İşaretleri Yönetmeliğine uygun şekilde işaretlenir.
- Çalışma
şartlarının gerektirdiği her yerde ilkyardım ekipmanları kolay erişilebilir
yerlerde bulundurulur, Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliğine uygun
şekilde işaretlenir. Acil servis adresleri ve telefon numaraları görünür
yerlerde bulundurulur.
Elektrik Tesisatı
- Elektrik
tesisatı, yangın veya patlama tehlikesi oluşturmayacak şekilde projelendirilip
tesis edilir ve çalışanlar doğrudan veya dolaylı temas sonucu kaza riskine
karşı korunur. İşyerinin ana pano ve tali elektrik panolarında kaçak akım
rölesi tesis edilir. Elektrik tesisinin kurulmasında Elektrik Kuvvetli Akım
Tesisleri Yönetmeliği, Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği ve Elektrik
Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği hükümleri dikkate alınarak gerekli
sağlık ve güvenlik tedbirleri alınır.
- Parlayıcı,
patlayıcı, tehlikeli ve zararlı maddelerin üretildiği, işlendiği ve depolandığı
yerlerde, yüksek bina ve bacalar ile direk veya sivri çıkıntılar gibi yüksek
yerler bulunan binalarda, yıldırıma karşı tedbirler alınır.
Acil çıkış yolları ve kapıları
- Acil
çıkış yolları ve kapıları her zaman kullanılabilir durumda tutulur. Acil çıkış
yolları ve kapıları ile buralara açılan yol ve kapılarda çıkışı zorlaştıracak
hiçbir engel bulunmaması, doğrudan dışarıya veya güvenli bir alana açılması, acil
çıkış kapılarının kilitli veya bağlı olmaması sağlanır. Acil çıkış kapısı
olarak raylı veya döner kapılar kullanılmaz.
- Herhangi
bir tehlike durumunda, bütün çalışanların işyerini derhal ve güvenli bir
şekilde terk etmelerini mümkün kılacak şekilde Binaların Yangından Korunması
Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun olarak tesisi sağlanır, Güvenlik ve
Sağlık İşaretleri Yönetmeliğine uygun şekilde işaretlenir.
- Acil
çıkış yolları ve kapılarında, elektrik kesilmesi halinde yeterli aydınlatmayı
sağlayacak ayrı bir enerji kaynağına bağlı acil aydınlatma sistemi
bulundurulur.
- Gerekli
durumlarda bu konuyla ilgili planlar hazırlanarak düzenli tatbikatlar yapılır.
Yangınla mücadele
- İşyerinin
büyüklüğüne, yapılan işin özelliğine, işyerinde bulunan ekipmanlara, kullanılan
maddelerin fiziksel ve kimyasal özelliklerine ve işyerinde bulunabilecek azami
kişi sayısına göre, işyerinde etkili ve yeterli yangın söndürme ekipmanı ile
gerektiğinde yangın detektörleri ve alarm sistemleri bulundurulur.
- Yangın
söndürme ekipmanları her zaman kullanıma hazır bulundurularak, bu ekipmanların
mevzuatın öngördüğü periyotlarda bakımı ve kontrolü yapılır. Yangın söndürme
ekipmanları kolay kullanılır nitelikte olur, görünür ve kolay erişilir yerlere
konulur ve bu ekipmanların önlerinde engel bulundurulmaz.
- Yangın
söndürme ekipmanı ve bulunduğu yerler Güvenlik ve Sağlık İşaretleri
Yönetmeliğine uygun şekilde işaretlenir. İşaretler uygun yerlere konulur ve bu
işaretlerin kalıcı ve görünür olması sağlanır.
- İşyerlerinde
bağımsız kaçış, çıkış ve merdivenler ile yangınla ilgili bütün özel
düzenlemelerin Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik hükümlerine
uygun olması esastır.
21.08.2013
Yararlanılan
Kaynak: İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine
İlişkin Yönetmelik, 17.07.2013,Resmî Gazete Sayı: 28710
