BAŞARI GÜVENCESİ: ETKİN LİDERLİK VE TAKIM ÇALIŞMASI Eylül 2007

Günümüzün hızla değişen iş hayatı ve teknolojileriyle beraber liderlerin üzerine düşen görev ve sorumluluklarda da bir artış söz konusu oldu.

Yakın zamana kadar liderler, insanları harekete geçiren, az bilgiyle hızlı karar alabilen, gerekli bilgi ve becerilere sahip, inisiyatif sahibi bağımsız kişiler olarak tanımlanmaktaydı. Bugünse 'Yöneticilik' vasıflarından çok 'liderlik' vasıfları önem kazandı. Liderlik, stratejik düşünceyi, harekete geçmeyi ve harekete geçirmeyi içermektedir. Stratejik düşünce ile kurum kültürünü birleştiren, bunu etkileyen liderlik, yetenek, yenilikçilik ve ekip çalışmasını destekleyen bir liderlik tarzı ön plana çıkmaktadır.

Yeni liderlik modelinde ilişki kurmak ve geliştirmek, değişimin yönetimi, katılımcılık, yeterlilik, kararlılık, sonuç odaklılık, doğrudanlık ve sözünün eri olmak, yenilikçilik en önde gelen özellikler olarak karşımıza çıkmaktadır.

Çok iyi bir satranç oyuncusu olduğunuzu düşünün. Birdenbire önünüzdeki satranç tahtasını kaldırıyorlar ve bir video oyunu koyuyorlar. Satranç oyununda başarılı olabilmek için, düşünmek, strateji geliştirmek ve planlamak gerekir. Oysa bir video oyununda başarı hız, sürekli değişen şartlara uyum ve esnek olmaya bağlıdır. Günümüz lider ve çalışanları hem iyi bir satranç oyuncusu gibi düşünmek ve planlama yapmak, hem de video oyuncuları gibi hızlı ve esnek olmak durumundadır.

Liderin 21 özelliğini şu şekilde sıralayabiliriz:

1. Güven
2. Açık iletişim
3. İnançlılık, kararlılık, tutarlılık
4. Adalet duygusu
5. Vizyon sahibi olmak
6. Beklentileri vizyonla bütünleştirmek
7. Yenilikçi olmak
8.İnsanlara duyarlı olmak
8. Örnek teşkil etmek
10. Tutku ve fedakarlık
11. İlham vermek
12. Motive etmek
13. İyi bir dinleyici olmak
14. Mütevazı olmak
15. Gelişim odaklı olmak
16. Sinerjik takım kurmak
17. Duyarlı olmak
18. Hızlı, etkin karar vermek
19. Zamanı etkin kullanmak
20. Esnek olabilmek
21. Bilgi sahibi olmak

Liderlik bir pozisyon olmaktan, bir süreç olmaya doğru gelişmektedir. Liderlik artık yalnızca en tepede gerçekleşen bir eylem değildir, organizasyonun bütününü kapsamaktadır. Kararların tek başına alındığı anlayış, yerini karşılıklı ilişkiye bağlı karar mekanizmasına bırakmıştır. Ast üst ilişkileri kararları iletmekten, kararlara inandırmaya ve rekabetten işbirliğine dönüşmüştür.
Bugün astlarıyla işbirliği içinde çalışan ve onların deneyim ve fikirlerinden yararlanmaya açık, katılımcı, işine gönülden bağlı lider profili giderek öne çıkmaktadır. Böyle bir liderin yanı başında yer alacak çalışanların da liderin beklentilerine cevap verecek yeterlilikte olması gerekmektedir. İş yaşamında gerçekleşen köklü dönüşüm, liderlik anlayışının değişmesine neden olduğu kadar inisiyatif kullanabilen çalışanlara olan ihtiyacı da artırmıştır.

Çalışanların bu durumda düştükleri en büyük yanılgı başkası için çalıştıklarını düşünmeleridir. Yeni çalışanlar işini kendi işi gibi benimseyen, yaptığı işi daha iyi yapabilmek için değişimi zorlayan ve katma değer üreten, kendi gelişimlerinden sorumlu olduğuna inanan, olumsuz durumlarda başkalarını ya da koşulları suçlamaktan kaçınan, sorumluluk sahibi kişilerdir. Problemin nedeni, ister kendisi ister başkaları olsun, o problemin çözümüne odaklanırlar.
Lider, hatanın telafisini ve öğrettiği dersi, kendisi de dahil, tüm ekibe mal ettiği zaman, ekip üyeleri de yeni deneyimlere daha açık olacaklardır. Olumsuz sonuçlar karşısında geçmişe odaklanarak kendini suçlamak, olumlu sonuçlar karşısında da başarının tümünü kendinden bilmek liderlerin sorumluluk duygusuyla bağdaşmaz.

Liderlik anlayışındaki bu değişiklikler, liderlerin kurumun başarısını sağlayacak, gelişime olanak sağlayacak bir ortam yaratmaları gerektiğini göstermektedir. Bu bağlamda, çalışanları güçlendirme, onları işlerini “iyi yapabilir ve geliştirebilir” hale getirme, yenilikçiliği teşvik etme, hem alınacak sonuçların kalitesini artıracak, hem de tüm kurumu harekete geçiren bir ortam yaratacaktır. Liderler takım ruhu oluşturarak, kendi takımını kuruluş amaçlarını gerçekleştirebilmek uğruna kenetlemelidir. Çünkü etkili yönetim çalışanların ortak bilgi ve deneyimlerinde gizlidir.

Bu kurumsal bilgiyi ortaya çıkarmak ve harekete geçirmek yeni liderlerin başlıca hedeflerinden biri haline gelecektir. Daha önce de belirttiğimiz gibi liderlik artık bir pozisyon olmaktan bir süreç olmaya doğru gelişmektedir. Dolayısıyla çalışanın organizasyon içindeki konumu ne olursa olsun, liderlik şirketin her kademesinde ve her yerindedir.

Başarmak- kazanmak için aynı bir futbol takımında olduğu gibi birlikte oynamanın ve herkesin elinden gelenin en iyisini yapmasının şart ve mümkün olduğu liderlik ve takım çalışması; şirketteki işlevi ne olursa olsun herkesi ilgilendirir.

Çalışanların yeniliğe karşı dirençlerini doğru yönettiğimizde ve çalışanları kendi kendilerini yönetmeleri ve inisiyatif almaları doğrultusunda desteklediğimizde ve bunları güçlü özelliklerimiz olan birbirine yüksek bağlılık, iyi geçinme ve başarı güdüsü ile birleştirdiğimizde başarı kaçınılmaz olarak gelecektir.

Liderler ve ekipleri çeşitli dönemlerde özdeğerlendirme yapabilmelidir. Bu amaçla geribildirim alma ve bu bilgiler ışığında kendi davranışlarını değerlendirebilme olgunluğunu göstermeleri gerekmektedir.

Aşağıda yeni liderlik ve ekip profiline ne kadar yakın olduğumuzu değerlendirmek için tasarlanmış birkaç soru bulunuyor.

Bir Lider Olarak Ben:
İletişimde sade ve etkili davranırım.
Güven atmosferi oluştururum.
Her durumda dürüst davranırım.
Kararları zamanında alır ve bildiririm.
Çalışanları planlama faaliyetine dâhil ederim.
Çalışanlarımı iyi yapılmış işler için tebrik ederim.
Eğitimin liderlik, ekip çalışması ve teknik yetenekleri desteklediğine inanır, çalışanlarıma eğitim vererek bunu sağlarım.
Yeniliği, performansı artırmanın bir metodu olarak tanımlarım.
Kurumu sahiplenirim ve “onlar ve bizler” senaryolarına tolerans göstermem.
Başarıyı kutlamak için alanlar oluştururum.
Liderlik sorumlulukları, aile ve dış aktiviteler arasındaki dengeyi kurarım.
Gerçek veya olası değişikliği etkili bir biçimde yönetirim.
Zamanı yapıcı ve etkili bir biçimde kullanırım.
İnsanlara ön yargılı davranmadan onları dinleyerek yardımcı olurum.
Farklı fikirlerini aktarma konusunda insanları cesaretlendiririm.

Ekip Olarak Biz:
Ekibimiz müşteri memnuniyetini sağlamak için büyük gayret gösteririz.
Ekibimizde mükemmel bir iletişim ortamı oluştururuz.
Ekipler arasındaki iletişimi güçlendiririz. Ortak güven atmosferini destekleriz.
Problemleri açıkça kontrol eder ve tam zamanında çözeriz.
İşler beklendiği gibi gitmediğinde “Ne öğrenebiliriz?” yaklaşımını benimseriz.
Organizasyonun bütününde “onlar ve bizler” kavramına tolerans göstermeyiz.
Ekip liderimiz bir şey yapılacağını söylerse, onu yapılmış kabul ederiz.
Kurumumuzdaki değişimlere, ekibimizin önemli bir bölümü uyum sağlar ve gelişim için gerekli yolları ararız.
Ekibimiz kaynakları uygun bir şekilde kullanır.
Performansımızı takip eder, iyileştirmek için çalışırız.

Sonuç

Gerek liderlikte yeni eğilimler, gerekse bu anlayışın gerektirdiği çalışan profili ile geleceğin liderlerinin, çalışanlara daha zorlayıcı görevler ve fırsatlar tanımaya, onların becerilerini, deneyimlerini ve yeterlilik duygularını artırmaya hazır olmaları gerekmektedir. Bunun sonucunda etkili liderler çevrelerinin yetenekli kişilerle sarıldığını görme olanağına kavuşacaklardır.